داستان خواندنی قلعه بالا و پایین یافت‌آباد | گامیش‌خانه کجا بود؟
تاریخ انتشار: ۱۵ فروردین ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۷۴۵۰۷۵۱
همشهری آنلاین - مریم قاسمی: در دوره شهرنشینی کنونی با افزایش جمعیت و رونق ساخت‌وساز، بسیاری از قلعه‌های تاریخی منطقه ۱۸ به محله‌ای مسکونی یا شهرک‌های جدید تبدیل شده‌اند، اما با این حال نمی‌توان ریشه و هویت تاریخی‌شان را نادیده گرفت. از زبان ریش‌سفیدان و قدیمی‌های محله درباره قلعه‌های تاریخی منطقه که به نوعی از بناهای باستانی هستند، مطالبی را جمع‌آوری کرده‌ایم که در اینجا می‌خوانید.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
خواندنی‌های بیشتر را اینجا دنبال کنید
بین قلعه‌های مختلف منطقه، قلعه یافت‌آباد اهمیت تاریخی قابل توجهی دارد. پس از فتح شیراز به دست آقامحمدخان قاجار که با خیانت حاج ابراهیم کلانتر به پیروزی مهاجمان انجامید، لطفعلی‌خان زند، آخرین پادشاه سلسله زندیه، به دستور پادشاه قاجار به تهران منتقل و به طرز مشکوکی کشته شد. در همین برهه، آقامحمدخان قاجار برای جلوگیری از فتنه شورشی‌ها در شیراز، همه هواخواهان، خانواده و اقوام نزدیک و وابسته به سلطنت زندیه را از شیراز به تهران و نقاط مختلف کشور تبعید کرد و تبعیدی‌های سلسله زندیه در قلعه یافت‌آباد مستقر شدند.
احمد زندیه، یکی از افراد بومی و قدیمی محله یافت‌آباد، در این زمینه می‌گوید: «پس از تبعید عناصر و اقوام زندیه به قلعه یافت‌آباد وضعیت بسیار بحرانی شد. اختلاف در مالکیت قلعه یافت‌آباد باعث شد تا میان خوانین زندیه و فرمانفرما معروف به «شازده» از شاهزادگان صاحب نفوذ دربار قاجار نزاع و درگیری فراوانی به وجود آید که گاهی به تیراندازی و کشته شدن طرفین می‌انجامید که در نهایت مالکیت قلعه یافت‌آباد به خوانین زندیه سپرده شد.»
قلعه بالا و پایینقلعه یافت‌آباد خود به ۲ بخش اصلی بالا و پایین تقسیم‌بندی شده و جالب اینکه گاهی در گفتار صحبت‌های ریش‌سفیدان از این عبارات استفاده می‌شود. احمد زندیه درباره نوع معماری قلعه می‌گوید: «۴ برج بلند دیدبانی در اطراف قلعه وجود داشت که نگهبانان به نوبت در آنجا مستقر می‌شدند تا مبادا مورد هجوم بیگانگان و دشمنان قرار گیرد.»
او اضافه می‌کند: «در اصل قلعه یافت‌آباد در انتهای خیابان شهید مرتضی زندیه (کنونی) و ابتدای خیابان شهید میرهاشم بود. آمد و رفت شهروندان از این ورودی انجام می‌شد و نگهبانان‌ها همواره رهگذران را زیر نظر داشتند.»
گاومیش‌خانه که به زبان یافت‌آبادی‌های اصیل «گامیش‌خانه» تلفظ می‌شود، نام محلی است که مهاجران و ساکنان یافت‌آباد در آنجا دام‌هایشان از جمله گاو و گوسفند را نگهداری می‌کردند تا بتوانند از این طریق امور زندگی‌شان را بگذرانند. احمد زندیه از کسب و کار یافت‌آبادی‌های قدیم صحبت می‌کند و می‌گوید: «حرفه اصلی ساکنان قدیم یافت‌آباد دامداری بود و البته تعدادی نیز در مزارع گندم و جو کار می‌کردند. در قدیم به خیابان شهید مصطفی هاشم کنونی گاومیش‌خانه می‌گفتند، چراکه بیشترین تعداد این نوع دام در این محل نگهداری می‌شد و سالیان سال به همین نام مشهور بوده است.
گورستان یافتآباددر قلعه یافت‌آباد گورستانی وجود داشت که اهالی، اقوام و ساکنان متوفیان خود را در آنجا به خاک می‌سپرند. از افراد مشهوری که در این گورستان به خاک سپرده شده‌اند مرتضی‌خان زند از خانهای معروف آن دوران بوده که به مرور زمان تخریب شده است. زندیه در این‌باره می‌گوید: «سال‌ها پیش گورستان یافت‌آباد به گلزار شهدا تبدیل شده و شهروندان از این مکان برای دفن اموات استفاده کرده‌اند و در حقیقت این مکان بازمانده از دوران قدیم است.»
مهم‌ترین پایگاه‌های مذهبیسه طایفه بزرگ زندیه، کلهر و زهره‌وند اصلی‌ترین ساکنان قلعه یافت‌آباد بودند که به مرور زمان اقوامی چون میرزابیگی، رضاخو، صفری، خرقانی، مزلقانی و سیروند به آنها افزوده شده‌اند. قدیمی‌ترین مرکز مذهبی قلعه یافت‌آباد ۲ مسجد صاحب‌الزمان(عج) در قلعه بالا و مسجد امیرالمؤمنین (ع) در قلعه پایین عنوان کرد که طبق آیین و رسوم یافت‌آبادی‌های قدیم مراسم مهم سال در این دو مسجد قدیمی برگزار می‌شود.
کد خبر 748451 برچسب‌ها محله تهران قدیم همشهری آنلاین هویت شهری تهران منطقه ۱۸ تاریخ عمومی ایرانمنبع: همشهری آنلاین
کلیدواژه: محله تهران قدیم همشهری آنلاین هویت شهری تهران منطقه ۱۸ تاریخ عمومی ایران قلعه یافت آباد
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.hamshahrionline.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «همشهری آنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۷۴۵۰۷۵۱ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
دهیاران بخش سعد آباد کمک به خانه‌های بهداشت را در اولویت قراردهند
به گزارش خبرنگار مهر، حمزه امین نژاد صبح پنج شنبه در جمع کادر بهداشت و درمان مراکز جامع سلامت و خانه‌های بهداشت روستاهای بخش سعدآباد به مناسبت هفته سلامت، ضمن برشمردن عوامل سلامت و بهداشت در پویایی و تحرک اجتماعی گفت: توسعه هر جامعه بر پایه سلامت روحی روانی و جسمی استوار است و می‌طلبد که کادر بهداشت و درمان با ترویج فرهنگ غذای سالم اقدامات پیش‌گیرانه در جهت کنترل گسترش بیماری‌های فراگیر را بیش از پیش در دستور کار خود قرار بدهند.
بخشدار سعدآباد با اشاره به موضوع مهم آسیب‌های اجتماعی از جمله تفکر و اقدام به خودکشی افزود: مراکز بهداشت و درمان شهری و روستایی، مراکز بهزیستی و آموزش و پرورش به عنوان نقطه ثقل شناسایی و ارائه مشاوره به موقع می‌توانند نسبت به این معضل اجتماعی نقش بسزایی را داشته باشند که در این زمینه باید با برنامه ریزی و وحدت رویه بین سازمانی، مثلث مشاوره و پیشگیری را ترسیم کرد.
وی از دهیاران خواست که در تدوین بودجه سالانه موضوع کمک به خانه‌های بهداشت را یکی از اولویت‌های خود قرار داده و از هیچ کوششی با در نظر گرفتن قانون دریغ نکنند.
در حاشیه بازدیدهای بخشدار سعدآباد که در معیت امام جمعه سعدآباد، جانشین بخشدار سعدآباد، رئیس اداره آموزش و پرورش منطقه سعدآباد، شهردار سعدآباد، رئیس مرکز جامع سلامت شهر سعدآباد، رئیس شورای اسلامی بخش و هیأت همراه انجام پذیرفت، حضور در جمع کادر مدیریتی، آموزشی و دانش آموزان مدارس خرد و کوشا ضمن بازدید از نمایشگاه غذاهای بومی محلی به عنوان ترویج استفاده از غذای سالم و پیشگیری از بیماری‌های مرسوم در سنین نوجوانی و جوانی در بین دانش آموزان، زنگ سلامت نواخته شد و سپس از مدیریت مدرسه، مربیان و چند تن از دانش آموازان تقدیر شد.
قابل توضیح اینکه در این مراسم چندین اصله درخت در مرکز جامع سلامت نظر آقا و خانه بهداشت روستای سربست غرس شد.
کد خبر 6088386
پلمب بیمارستان محب مهر به دلیل کشف حجاب صحت ندارد